بولت چیست؟همه انواع +کاربرد بولت

مقدمه

بولت یکی از اجزای اساسی در اتصالات سازه‌ای و صنعتی است که در پروژه‌های مختلف ساختمانی، پل‌سازی، صنایع نفت و گاز و خودروسازی به کار می‌رود. انواع بولت‌ها از نظر شکل ظاهری، جنس و کاربرد، بسته به نیاز پروژه متفاوت هستند. در این مقاله به معرفی انواع بولت شامل بولت شش‌گوش، بولت مربعی، بولت استاد و تفاوت آن‌ها با انکر بولت پرداخته شده است. همچنین مشخصات بولت و فاکتورهای موثر بر قیمت آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. شرکت‌های معتبر تولید کننده بولت در ایران نیز از دیگر موارد مهمی است که به آن اشاره خواهیم کرد.

بولت چیست؟

بولت (Bolt) یک اتصال‌دهنده مکانیکی است که برای اتصال و تثبیت قطعات مختلف سازه‌ها به کار می‌رود. این ابزار به عنوان یک جزء حیاتی در سازه‌های فلزی، بتنی و چوبی شناخته می‌شود و در صنایع مختلف از جمله ساختمان‌سازی، پل‌سازی، صنایع خودرو و نفت و گاز کاربرد دارد.

مشخصات بولت

انتخاب صحیح بولت برای هر پروژه بر اساس مشخصات فنی آن بسیار حیاتی است. در اینجا به برخی از مشخصات اصلی بولت‌ها اشاره می‌شود:

1. قطر بولت:

• قطر بولت یکی از مهم‌ترین مشخصات آن است که باید با توجه به اندازه و ضخامت قطعاتی که قرار است به هم متصل شوند، انتخاب شود. بولت‌ها معمولاً با قطرهای استاندارد متریک یا اینچی ساخته می‌شوند. (D)

2. طول بولت:

• طول بولت بر اساس ضخامت قطعات و میزان فضای مورد نیاز برای سفت شدن آن توسط مهره، تعیین می‌شود. بولت‌های بلندتر معمولاً برای اتصالات ضخیم‌تر به کار می‌روند. (L)

3. نوع رزوه (Thread Type):

• رزوه‌های بولت می‌تواند به دو صورت کامل یا نیمه باشد. در بولت‌هایی با رزوه کامل، رزوه در تمام طول بولت ادامه دارد. در بولت‌های نیمه رزوه، بخشی از بدنه بولت بدون رزوه است. (T)

• رزوه‌ها نیز در دو نوع متریک و اینچی موجود هستند که بسته به نیاز پروژه انتخاب می‌شوند.

4. کلاس و درجه مقاومت (Grade):

• بولت‌ها دارای درجات مختلفی از مقاومت و استحکام هستند که بر اساس استانداردهای بین‌المللی مشخص می‌شوند. برای مثال، بولت‌های کلاس 8.8 یا 10.9 دارای مقاومت بالاتری نسبت به بولت‌های کلاس پایین‌تر مانند 4.6 هستند.

• این کلاس‌ها نشان‌دهنده استحکام کششی و تنش نهایی بولت می‌باشند.

5. نوع پوشش (Coating):

• بولت‌ها ممکن است با پوشش‌هایی مانند گالوانیزه یا روی برای مقاومت در برابر خوردگی پوشانده شوند. این پوشش‌ها برای محیط‌های خورنده یا مرطوب بسیار اهمیت دارند.

6. جنس بولت:

• بولت‌ها از مواد مختلفی مانند فولاد معمولی، فولاد ضد زنگ، آلومینیوم و تیتانیوم ساخته می‌شوند. انتخاب جنس بولت به شرایط محیطی و نیاز به مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی بستگی دارد.

انواع بولت از نظر شکل ظاهری

در اینجا به ۹ نوع اصلی بولت از نظر شکل ظاهری و کاربردهای مختلف آن‌ها اشاره شده است:

1. بولت شش‌گوش (Hex Bolt):  سری شش‌گوش و رایج‌ترین نوع بولت که برای اتصالات سازه‌ای فلزی استفاده می‌شود.
2. بولت سر گرد (Round Head Bolt):  سر گرد و مناسب برای مواقعی که نیاز به هموار بودن سطح قطعه پس از نصب است.
3. بولت سر تخت (Flat Head Bolt):  سری تخت که پس از نصب با سطح قطعه هم‌سطح می‌شود، برای مواقعی که نیاز به پنهان بودن سر بولت است.
4. بولت مربعی (Square Head Bolt):  سری مربعی شکل که در سازه‌های چوبی یا کاربردهایی که نیاز به آچار ساده دارند، استفاده می‌شود.
5. بولت استاد (Stud Bolt):  بدون سر و دارای رزوه در هر دو انتها، برای اتصالات فلنج‌ها و صنایع نفت و گاز.
6. بولت J شکل (J-Bolt):  دارای خمیدگی J شکل و به عنوان بولت کاشت در بتن استفاده می‌شود.
7. بولت U شکل (U-Bolt):  برای بستن لوله‌ها یا قطعات گرد به کار می‌رود.
8. بولت چشم‌دار (Eye Bolt):  دارای حلقه در انتها برای اتصال زنجیرها و کابل‌ها.
9. بولت T شکل (T-Bolt):  با سر T شکل برای نصب در شکاف‌های T مانند در ابزارهای صنعتی و ماشین‌آلات.

تفاوت بولت و انکر بولت

• بولت:

برای اتصال قطعات مختلف سازه به یکدیگر استفاده می‌شود و نیاز به مهره دارد تا به درستی در جای خود محکم شود.

• انکر بولت (Anchor Bolt):

برای کاشت در بتن یا سطوح سنگی استفاده می‌شود و معمولاً در سازه‌های بتنی کاربرد دارد. انکر بولت‌ها به دو نوع مکانیکی و شیمیایی تقسیم می‌شوند:
• انکر مکانیکی: با استفاده از مکانیسم‌های مکانیکی نظیر گوه یا فشار برای تثبیت در بتن عمل می‌کند.
• انکر شیمیایی: با استفاده از چسب‌های اپوکسی یا شیمیایی در بتن کاشته می‌شود و مقاومت بسیار بالایی دارد.

انواع بولت از نظر کاشت

بولت‌ها از نظر نصب و کاشت به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

1. بولت‌های کاشتنی (Cast-in-place Bolt): در هنگام بتن‌ریزی و ساخت سازه در محل خود قرار می‌گیرند.
2. بولت‌های پس کاشت (Post-installed Bolt): پس از ساخت سازه، این بولت‌ها با استفاده از چسب یا سیستم‌های مکانیکی در بتن کاشته می‌شوند.

انواع بولت از نظر جنس

بولت‌ها بر اساس جنس به چند دسته تقسیم می‌شوند:

1. فولادی: دارای استحکام بالا و مناسب برای سازه‌های عمومی.
2. فولاد ضد زنگ (استنلس استیل): مناسب برای محیط‌های خورنده و مرطوب.
3. آلومینیومی: سبک و مقاوم در برابر خوردگی، مناسب برای مصارف صنعتی که نیاز به کاهش وزن دارند.
4. تیتانیومی: سبک، بسیار مقاوم به خوردگی، اما گران‌قیمت.

کاربرد بولت و شرکت‌های معتبر تولید کننده بولت در ایران

بولت‌ها در صنایع مختلفی مانند ساختمان‌سازی، خودروسازی، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی کاربرد دارند. برخی از شرکت‌های معتبر تولید کننده بولت در ایران عبارتند از:

1. شرکت تولیدی صنعتی تهران بولت: یکی از پیشروان در تولید انواع بولت‌ها و انکر بولت‌های سازه‌ای و صنعتی.
2. شرکت پارس بولت: تولید کننده انواع بولت‌های صنعتی و ساختمانی با کیفیت بالا.
3. شرکت فیدار پیچ: تولیدکننده پیچ و مهره‌های صنعتی و بولت‌های با کیفیت و مطابق با استانداردهای جهانی.
4. شرکت بولت صنعت خاورمیانه: یکی از شرکت‌های معتبر تولید کننده بولت‌های خاص برای صنایع نفت و گاز.

فاکتورهای قیمت بولت

قیمت بولت‌ها بسته به عوامل مختلفی متغیر است:

• 1. جنس بولت: بولت‌های ساخته شده از استنلس استیل یا تیتانیوم به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، قیمت بالاتری دارند.
• 2. اندازه و سایز بولت: بولت‌های بزرگ‌تر و با قطر بیشتر هزینه بیشتری دارند.
• 3. نوع کاربرد: بولت‌هایی که برای کاربردهای خاص نظیر محیط‌های خورنده یا فشار بالا طراحی شده‌اند، گران‌تر هستند.
• 4. برند تولید کننده: شرکت‌های معتبر به دلیل ارائه کیفیت بهتر و گارانتی، قیمت‌های بالاتری نسبت به تولیدکنندگان ناشناس دارند.

نتیجه‌گیری

بولت‌ها یکی از اجزای حیاتی در اتصالات سازه‌ای و صنعتی هستند. انتخاب صحیح نوع بولت با توجه به جنس، کاربرد و شرایط محیطی می‌تواند ایمنی و پایداری سازه را تضمین کند. شرکت‌های معتبر تولید کننده بولت در ایران به ارائه محصولات با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای جهانی کمک کرده‌اند که باعث افزایش اعتماد در بازارهای صنعتی داخلی و خارجی شده است.